NLP; voor praktisch en bruikbaar inzicht in je persoonlijkheid en de werking van je geest.

Om kort te omschrijven wat NLP (neuro linguïstisch programmeren) precies is valt niet mee. NLP is in ieder geval geen wetenschap of wetenschappelijke theorie, maar veel meer een verzameling van denk- en werkmodellen waarmee de werking van onze geest verklaard wordt. NLP is in hoofdzaak een visie op de menselijke ervaring of meer specifieker een manier van kijken naar hoe mensen denken, voelen en handelen. NLP is de loop van tijd ontwikkeld tot een veelheid van technieken en methodieken welke gericht zijn op verandering van het denken en het aanleren van nieuw en functioneel gedrag bij mensen.

 

Ik omschrijf NLP meestal al een praktische vorm van psychologie dat in de praktijk ontwikkeld is. Het begrip NLP is afkomstig uit Amerika waar NLP tegen het einde van de jaren zestig in Californië ontstaan is. De bedenkers van NLP waren Richard Bandler (vanuit een therapeutische invalshoek) en John Grinder (een taalkundige). Zij werden geïnspireerd door o.a. het werk van Erickson (hypnotherapeut en psychiater), George Bateson (antropoloog) en Fritz Perls (de grondlegger van de Gestalttherapie).

 

NLP wordt gebruikt voor o.a. :

  • Persoonlijke en zakelijke ontwikkeling.
  • Om door middel van bewust taalgebruik de innerlijke beleving van jezelf en van anderen te veranderen, c.q. aan te passen.
  • Om intenser contact en rapport op te bouwen met iedereen.
  • Om beter inzicht te krijgen in de diepte structuur van iemands wereldmodel. Om krachtige ankers aan te brengen die onmiddellijk zelfvertrouwen, creativiteit, alertheid, enz. oproepen.
  • Om bewust en effectief gebruik kunnen maken van non-verbale communicatievaardigheden. NLP wordt toegepast in individueel gebruik, in hulpverlening, leiderschap, opvoeding, onderwijs, coaching, mediation, enz.
  • Omdat NLP je technieken aanreikt om je hersenen min of meer te programmeren, is NLP ook in te zetten om je gewoontes te veranderen zoals bijvoorbeeld te stoppen met roken.

Relevante zaken die betrekking hebben op NLP zijn:

Wat is geluk? De één denkt dat geluk in een tweede huis of derde vriendin zit; de ander denkt dat geluk je ‘per ongeluk’ overkomt en weer een ander gelooft er niet meer in. Dit heeft dus alles te maken met onze manier van denken. Het belang van positief denken is iets wat in NLP ruim aandacht krijgt.

  • Levenshouding:

Positief Denken is een levenshouding. Een levensstijl, opbouwend en creatief. Heb je het eenmaal onder de knie, dan wordt je hele leven anders. Zonder schaamte kun je met liefde over jezelf denken. Je bent niet langer afhankelijk van de mening van een ander. Moeilijkheden zullen zich blijven voordoen, maar je maakt er geen problemen meer van. Het worden mogelijkheden. Het is maar hoe je er tegenaan kijkt! Oftewel, hoe je erover denkt.

Denken is de meest gebruikte, maar ook de meest onderschatte kracht die er is. Onze gedachten bepalen ons gedrag, onze persoonlijkheid en ons contact met anderen. Ze vormen de basis van ons bestaan. Gedachten zijn als zaden waaruit onze gevoelens, woorden, handelingen (gedrag) en gewoonten groeien. Positieve gedachten leiden tot positieve gevoelens en handelingen. Deze zullen na een zekere tijd goede gewoonten opleveren Maar let op want negatieve gedachten zullen dus tot negatieve gevoelens, handelingen en gewoonten leiden.

  •  Geluk binnen handbereik:

Een klassiek Indiaas sprookje vertelt over een koningin die tot haar grote ontsteltenis ontdekt dat ze haar kostbare halssnoer kwijt is. Ze is wanhopig. In al haar vertrekken zoekt ze, zonder het te vinden. Het hele paleis is in rep en roer; waar is ze het sieraad verloren? Maar zelfs in de tuinen vindt men niets. De verdrietige koningin zit ’s avonds voor haar toilettafel. In de spiegel ziet ze plotseling haar geliefde juweel schitteren… om haar eigen hals! En zo is dat ook met liefde, vrede en geluk. Innerlijk geluk heeft los van uiterlijke omstandigheden een bestaansrecht. Het is een persoonlijk recht van ieder mens, dat je op elk moment kunt opeisen. Heb je een negatief zelfbeeld of, met andere woorden, ken je je positieve eigenschappen niet goed genoeg, dan ligt innerlijk geluk niet direct binnen handbereik. In de praktijk blijkt dan ook dat gelukkig zijn in beginsel niets meer of minder is dan positief over jezelf te denken. Jezelf te leren kennen of herkennen, vraagt om stilte. In stilte leer je jezelf zien als een compleet en positief mens. Heel dichtbij jezelf voel je geen gespletenheid of onvolledigheid, daar ervaar je geen pijn of verdriet. Achter alle gevoelens en beschermlagen zit een volwaardig mens. Een persoonlijkheid gevuld met oorspronkelijke krachten als vrede, liefde en geluk.

 

NLP maakt gebruik van vooronderstellingen. De 3 belangrijkste hiervan zal ik hieronder bespreken:

  • Jouw wereldmodel is niet de werkelijkheid;

Via onze zintuigen bouwen wij een individueel model van de wereld op. Bij het opbouwen hiervan spelen generalisatie, weglaten en vervormen een belangrijke rol. Dit betekent dat iedereen een unieke weergave van de werkelijkheid heeft. Men zegt ook wel de kaart is niet het gebied. Een kaart is slechts een sterke vereenvoudiging van een bepaald gebied. Zo kun je jouw wereldbeeld ook zien als een kaart van de werkelijkheid.

  • Achter elk gedrag zit een positieve intentie:

Hoewel het gedrag niet altijd als gewenst wordt ervaren, is het uitgangspunt dat de intentie van het gedrag altijd positief is. Er wordt gesteld dat ieder gedrag ooit de beste keuze was die je had op het moment dat je het gedrag aanleerde. Oordeel dus niet over iemands gedrag maar probeer de intentie achter het gedrag te begrijpen.

  • Mensen hebben de hulpbronnen om te veranderen:

Iedereen heeft bepaalde hulpbronnen tot zijn beschikking maar is zich hier vaak niet van bewust. Wanneer mensen zich bewust worden van hun kwaliteiten en talenten, zullen zij zichzelf niet langer klein maken en hulpeloos voelen. Hierdoor krijgen zij meer keuzemogelijkheden om te veranderen.

 

In NLP worden diverse specifieke begrippen, technieken en modellen gebruikt. Hieronder zal ik enkele kort bespreken:  

  • Ankeren;

Methode om een bepaalde gemoedstoestand te koppelen aan een specifieke stimulus. Door het activeren van de stimulus wordt de gemoedstoestand opgeroepen en actief.

  • Meta-Model;

Een taal-model dat bestaat uit een bepaalde serie taalpatronen die men kan observeren in een conversatie. Deze taalpatronen zijn het gevolg van weglatingen, vervormingen of generalisaties die een persoon maakt van wat hij waargenomen heeft.  

  • Meta-programma's;

Een serie mentale filters of interne programma's die iemand onbewust gebruikt en bepalen hoe iemand op een bepaald moment naar de wereld kijkt.

  • Modelleren;

Is het leren door een model te maken van de vaardigheid die men wenst te leren. De vaardigheid wordt nauwkeurig geanalyseerd en beschreven in modellen, zodanig dat deze overdraagbaar wordt.

  • VAK/OG;

Afkorting van de 5 zintuigen: Visueel, Auditief, Kinesthetisch, Olfactorisch en Gustatorisch (de laatste twee zijn respectievelijk geur en smaak).

  • Enneagram;

Het woord Enneagram komt van 'ennea' dat in het Grieks 'negen' betekent en een 'grammos' is een model. Het is dan ook een model dat negen persoonlijkheidstyperingen beschrijft. In ieder persoonlijkheidstype herkennen mensen aspecten van zichzelf, vaak afhankelijk van de situatie waarin men zich bevindt. De ervaring leert dat er echter altijd wel één persoonlijkheidstype is, dat het beste aansluit bij zijn of haar persoonlijkheid. Dit is dan je basispersoonlijkheidstype of Enneagramtype.

  • Rapport;

Misschien heb je wel eens iemand ontmoet waarmee je al heel snel goed mee over weg kon en waar je direct een klik mee had. In NLP termen  kun je dan zeggen dat je een goed rapport had met die persoon.

  • NLP communicatie model:

Een externe gebeurtenis wordt door onze zintuigen waar genomen. Deze informatie passeert daarna een aantal filters, welke onder andere te maken hebben met de wijze waarop wij een interne voorstelling hebben gevormd van de wereld om ons heen (ons wereldbeeld). Het filteren van informatie gebeurt in hoofdzaak onbewust. We doen dit feitelijk op drie manieren:

  1. Weglaten van bepaalde informatie. Zonder het weglaten van informatie voelen wij ons overladen met indrukken die wij bewust niet kunnen verwerken.
  2. Vervormen van informatie. Vervorming treedt op wanneer wij onze huidige ervaring baseren op een verkeerde representatie van zintuiglijk indrukken. Je schrikt ergens van, maar als je beter kijkt zie je dat er niets aan de hand was. In eerste instantie was de informatie vervormd en de 'schrik' was het resultaat.
  3. Generaliseren van informatie. Op basis van enkele gebeurtenissen trekken wij globale conclusies die wij vervolgens voor waar aannemen. In het beste geval is generalisatie een van de methoden waarop wij mensen leren. In het slechtste geval bepaalt één enkele gebeurtenis de ervaring voor een heel leven.

We kunnen diverse filters onderscheiden zoals: taal, herinneringen, beslissingen, waarden, overtuigingen, attitudes, etc. Al deze filters spelen een belangrijke rol in wat een externe gebeurtenis met ons doet. Zo zal iemand die als klein kind ooit eens door een hond gebeten is anders reageren op het zien van een hond dan iemand die alleen maar positieve ervaringen met honden heeft. Degene die ooit is gebeten maakt van deze gebeurtenis een interne voorstelling in zijn geest. Deze interne voorstelling of gedachten(patroon) beïnvloedt onze stemming en ons gedrag. Afhankelijk van de indrukken en wat wij daarmee hebben gedaan, iemands persoonlijkheid, kan een bepaald functioneel of minder functioneel gedrag ontstaan dat voor ons werkt of nog niet werkt.

Het communicatiemodel geeft inzicht in de interne communicatie die op onbewust niveau bij ons plaats vindt. Tevens geeft het inzicht in het effect van die interne communicatie op ons eigen gedrag. Uit dit model volgt dat wanneer je je gedrag wilt veranderen, dat je dan je filters dient te veranderen.

  • Kern-kwadrant:

Het kern-kwadrant is een veel gebruikt model om de eigenschappen te beschrijven die bij een bepaald persoon horen. Dit model wordt o.a. door personeelsfunctionarissen gebruikt maar is ook zeer geschikt voor persoonlijk gebruik. Middels dit model kun je snel inzicht verkrijgen in je sterke en minder sterke kanten van jouw persoonlijkheid.

 

Wanneer je geïnteresseerd bent in NLP en hiermee verder wil, dan zou ik een klassieke NLP-opleiding adviseren maar dit vergt een behoorlijke investering in tijd en geld. Een andere optie is natuurlijk zelfstudie via NLP-boeken.

NLP voor iedereen